Çocukların dil becerileri okul yıllarında hızla gelişme gösterecektir. Dil becerilerine göz attığımızda görüyoruz ki kurdukları cümleler git gide daha karmaşık ve ilginç bir hale bürünüyor. Mesela, bol sıfatlı birleşik cümleler kuruyorlar. Dil becerilerini geniş çapta incelediğimizde ise kendilerini daha etkili bir biçimde ifade etmeye başladıklarını görüyoruz. Mesela, bir hikaye anlattıklarında artık hikayenin giriş, gelişme ve sonuç bölümleri oluyor. 9 yaşına geldiklerinde 10 kelimeden oluşan cümleler kurup kendilerini akıcı bir şekilde ifade edebilirler. Tekerleme ve bilmece gibi dil oyunlarından zevk alırlar. Benzetme ve deyim gibi üstü kapalı tabirleri kullanabilirler. Ayrıca, kelime dağarcıkları hızla büyümeye devam eder. Aynı zamanda bildikleri kelimeler hakkındaki bilgileri de derinleşir.

Çocukların kelime dağarcıkları ve kelimeleri öğrenme yaşları üzerine yapılan çalışmalardaki (Keklik, 2009; Deniz 2012) kelime listelerinden esinlenerek sizlere (ilk ve orta) okul çağındaki çocukların bilmesi beklenen kelimeler için bir liste hazırladım. Kelimeler ilgili oldukları konulara göre ayrılmıştır. Çocuğunuz bu kelimelerin çoğunu kendi kendine öğrenecektir ama eğer gerekiyorsa çocuğunuzla bu kelimeleri içeren çalışmalar yapıp onun kelime dağarcığını pekiştirebilirsiniz.

Bu yaştaki konuşma dili güçlüğü çeken çocuklarla üzerinde çalışılması gereken bazı noktalar şunlardır:

– Bildikleri kelime sayısını arttırma

– Kelimeler hakkındaki bilgilerini derinleştirme

– Benzetme ve deyim gibi üstü kapalı tabirleri daha iyi anlama ve kullanma

– Çeşitli ekleri (ör. -lık gibi yapım ekleri veya -yor gibi fiil çekim ekleri) daha verimli kullanma

– Daha komplike cümleler kullanma

– Kendini daha etkili ve planlı ifade etme (ör. Konudan konuya atlamadan konuşmalarını sağlama)

Okul yaşındaki çocuklar için çeşitli konuşma dili çalışmaları Kaynaklar sayfalarında bulunmaktadır.

Keklik, S. (2009). On Bir Yaşına Kadar Çocukta Dil Edinimi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.

Deniz, R. (2012). Kelime kazanım yaşını belirlemek amacıyla 12 yaş çocuklarının yetişkinlerle karşılaştırılması (Master’s thesis, Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü).