Bir yakınınız tıbbi bir olaydan sonra bir garip konuşmaya mı başladı? Konuşurken uydurma kelimeler mi kullanıyor? Sizleri anlamakta güçlük mü çekiyor? Yahut da konuşurken kelime bulmakta o kadar zorlanıyor ki dedikleri anlaşılmıyor mu?

Paniğe kapılmayın! Sizi bilgilendirmek için ben buradayım.

Afazi edinilmiş bir dil bozukluğudur. Bir inme veya sarsıntı sonucunda beyne gelen herhangi bir hasardan dolayı ortaya çıkar. Hasarın bulunduğu bölgelere göre afazi birkaç türe ayrılır:

– Afazi problemi olan kişi, dediğinizi anlıyor ama konuşurken aşırı bir güç sarf ediyor olabilir. Böyle bir durumda tam cümleler kuramaz ve biraz tarzanca konuşuyor gibi hissedilebilir. Mesela, ‘Ben eve geldim’ yerine ‘Ben… ev… gel’ gibi cümleler kurabilir.

– Afazi problemi olan kişi, dediğinizi anlarken kendiliğinden uzun cümle kuramıyor olabilir. Ama diğer türlerden farklı olarak bu kişiden dediğinizi tekrarlamasını istediğinizde sizi rahatça tekrarlayabilmesidir (hem de çok uzun bir cümle kurduğunuzda bile).

– Afazi sorunu olan kişi, hem anlamada hem de konuşmada çok sorun yaşıyor olabilir. Ancak basit sıradan ifadeler kullanarak kendini ifade ediyor olabilir.

– Afazi sorunu olan kişi, dediklerinizi anlamakta güçlük çekebilir. Sanki normalmişçesine çok güzel ve akıcı konuşuyorken gerçek kelimeler yerine uydurma kelimeler kullanabilir. Mesela, ‘Damaplı hiyinç kömetiyor.’ gibi anlamsız cümleler işitebilirsiniz.

– Afazi sorunu olan kişi, dediklerinizi anlıyor ve konuşabiliyorken bazı hatalar yapabilir. Mesela, cümlede kelimelerin yerlerini karıştırabilir (‘on üç’ yerine ‘üç on’ demek gibi), kelimelere fazladan harf ekleyebilir (‘evet’ yerine ‘tevet’ demek gibi) veya aslında istedikleri değil ama alakalı kelimeleri kullanabilir (‘kedi’ yerine ‘köpek’ demek gibi).

– Afazi nedeniyle sorun yaşayan kişi, dediğinizi anlıyor ve kendini ifade edebiliyor olabilir ancak kelime bulma konusunda çok sorun yaşayabilir. Bu yüzden ‘ıııı şey’ gibi tabirleri fazlasıyla kullanması muhtemeldir.

Beyin, hasar aldığı olay sonrasında kendi kendini biraz iyileştirebilecektir. Beyni hasar aldıktan sonra bir bireyin ne kadar iyileşebileceği bireyin yaşı veya hasarın boyutu gibi bir çok etkene bağlıdır. Konuşma terapistleriyle yapılan terapi bu doğal iyileşme sürecini hızlandırır. Afazisi olan bireylerle konuşma terapistleri birebir veya gurup halinde çalışabilir. Benim için en değerli olan konuşma terapisi deneyimlerinden biri afazisi olan bireyle beraber kitap kulübü şeklinde yaptığımız gurup terapisiydi. Bir kitap seçmiştik ve her hafta bir bölümünü okuyup onun hakkında konuşuyorduk. Konuşma terapistleri afazisi olan bireylerle iki düzey üzerinde çalışır. Birinci düzeyin amacı bireyin dil becerilerini arttırmaktır. İkinci düzeyin amacı ise afazi sorunu olan bireyin mevcut dil düzeyini günlük hayatında en etkili şekilde kullanmasını sağlamak ve  yaşam seviyesini yükseltmektir.

İnme veya sarsıntı gibi bir deneyimden sonra konuşma güçlüğü çeken bir tanıdığınız varsa bir an evvel bir konuşma terapistine başvurmanızı tavsiye ederim. Bu hem tanıdığınızın iyileşme süreci için bu çok önemlidir hem de tanıdığınız yakınları olarak sizleri bilgilendirmek açısından çok önemlidir. Afazisi olan bireylerin yakınları bu bireylerle iletişim kurmakta güçlük çekebilirler. Bu noktada bir konuşma terapisti bu bireyin yakınlarına yol gösterebilirler.